Anterior facies
Monumenti.
D.O.M.
REGNANTE CHRISTINA.
Gustavi primi Pronepte, Magni filiâ,
Avorum incoepta, Patriaeque terminos, victoriis novis promovente ;
Pacem demùm armis quæsitam artibus ornante.
Accitis undiquè Terrarum sapientiae Magistris,
Ipsâ in Exemplum futurâ,
RENATUS DESCARTES.
Ex Eremo Philosophicâ in lucem et ornamentum Aulæ vocatus.
Post quartum mensem morbo interiit ;
Et sub hoc lapide Mortalitatem reliquit.
Anno Christi clɔ lɔc. L. vitæ suæ LIV.
Posterior facies
Monumenti.
Christianissimi Regis Ludovici XIV.
Ludovici Iusti filij, Henrici Magni Nepotis.
ANNA AUSTRIACA,
Optimâ, Prudentissimâ, Fortissimâ Reginâ,
Annos, et Regnum filij Regente.
Legatus ordinarius PETRUS CHANUT,
Hoc Monumentum,
Ad Gloriam Dei, bonorum omnium Datoris,
Gallici nominis honorem,
Perpetuam Memoriam Amici Clarissimi,
RENATI DESCARTES,
Poni curavit.
Anno septimo ab excessu Ludovici Iusti.
Clerselier I, (18[17])
Sinistra
facies.
RENATUS DESCARTES, Perronij Dominus, &c.
Ex Antiquâ et Nobili inter Pictiones et Armoricos Gente, in Galliâ Natus,
Acceptâ quantâ cumque in Scholis tradebatur Eruditione,
Expectationes suâ, votisque minore ;
Ad Militiam per Germaniam et Pannoniam Adolescens profectus,
Et in otiis hybernis Naturæ Mysteria componens cum legibus Matheseos,
Utriusque arcana eâdem clavi reserari posse, ausus est sperare.
Et omissis Fortuitorum studiis, in villulâ solitarius, prope Egmondam in Hollandiâ,
Assiduâ XXV. annorum Meditatione, auso potius est.
Hinc orbe toto Celeberrimus ;
A Rege suo conditionibus honorificis evocatus,
Redierat contemplationis delicias ;
Undè avulsus, admiratione MAXIMÆ REGINÆ,
Quæ, quicquid ubiquè excelluit, suum fecit,
Gratissimus advenit ; Seriò est auditus ; Et defletus obiit.
Dextra
facies.
NOVERINT POSTERI,
Qualis vixerit RENATUS DESCARTES ;
Ut cuius Doctrinam olim suspicient, Mores imitentur.
Post instauratam a fundamentis Philosophiam,
Apertam ad Penetralia Naturæ Mortalibus viam,
Novam, Certam, Solidam ;
Hoc unum reliquit incertum,
Major in eo Modestia esset, an Scientia.
Quaæ vera scivit, verecundè affirmavit ;
Falsa, non contentionibus, sed vero admoto refutavit ;
Nullius Antiquorum obrectator ; Nemini viventium gravis.
Invidorum criminationes purgavit Innocentiâ morum.
Iniuriarum Negligens ; Amicitiæ Tenax.
Quod summum tandem est,
Ita per Creaturarum gradus, ad Creatorem est conatus,
Ut oportunus Christo, Gratiæ authori, In avitâ Religione quiesceret.
I. Nunc viator, Et cogita,
Quanta fuerit CHRISTINA, et qualis Aula,
Cui Mores isti placuerunt.