[Notes de Giusto Fontanini sur des mss de poètes et d’historiens grecs et latins]

Pour citer ce texte

Possesseur(s) : Rome, bibliothèque Vaticane.

Date : 1738 (publication de la BBMN).

Répertoire(s) : Petitmengin 1998, p. 572, nº [3].

Analyse : Entre les deux grands catalogues des manuscrits de la bibliothèque Vaticane, qui figuraient déjà dans la proto-BBMN de 1713, Montfaucon a inséré deux notes reçues peu de temps seulement avant l’achèvement du premier tome : la première lui a été envoyée par Giusto Fontanini et la seconde par Jacques Vernet.
Comme il l’indique au début de cet ajout, Montfaucon fait imprimer une liste qui ne lui a été envoyée qu’en 1734 par Giusto Fontanini, professeur d’éloquence à la Sapienza et archevêque d’Ancyre. Ce dernier lui a, en réalité, fait parvenir deux lettres (actuellement København, KB, Bøllingske Brevsamling, ms. U 4º nº 304 et 305) précisément datées des 24 et 31 mars 1734 (voir Gigas 1893, nº L-LI, p. 167-169 et 169-172) : selon toute vraisemblance, Fontanini répond à une double requête de Montfaucon (aucune lettre de Montfaucon à Fontanini n’a été retrouvée), qui l’avait interrogé à la fois sur la bibliothèque du cardinal Ridolfi, à propos de laquelle Fontanini est incapable de l’aider (voir le début de chacune des deux lettres ; Montfaucon finira par trouver un catalogue de la bibliothèque Ridolfi, mais probablement après 1735, puisqu’il ne le publie que dans le second volume, au milieu des manuscrits de la Bibliothèque du roi, à partir d’un manuscrit de la Colbertine : voir l’inventaire), et au sujet de plusieurs manuscrits du Vatican.
Il s’agit d’une liste assez brève d’auteurs classiques, rangés selon l’ordre suivant : auteurs grecs (d’abord les poètes, puis les historiens) et auteurs latins (dans l’ordre inverse : historiens, puis poètes). Lors de son envoi du 24 mars, Fontanini avait arrêté sa copie après le début de la dernière section (à l’entrée « Terentius »), tout en promettant : « Un’ altra volta manderò il rimanente del catalogo di questi codici vaticani », ce qu’il fait précisément dans la lettre suivante, envoyée une semaine plus tard, qui commence bien avec l’entrée « Ovidius ». Montfaucon la reproduit avec une grande exactitude, en veillant toutefois à adopter une syntaxe plus correcte (il transforme systématiquement les noms des auteurs grecs en les mettant au génitif).

Source(s) : BBMN, t. I, p. 3-4 ().

Édition(s) : —.

Bibliographie : Gigas 1893, nº L-LI, p. 167-169 et 169-172. — Petitmengin 1998, p. 572.

Rédaction : JD, 2016.

Hic adjicienda sunt ea quae mihi transmissa fuere a Viro non minus eruditione quam dignitate Praestante Amplissimo & Clarissimo Domino Julio Fontanino Archiepiscopo Ancyrano, cujus benevolum animum sexcenties expertus sum. Ille mihi hoc anno 1734. notas misit Historicorum & Poëtarum tam Graecorum, quam Latinorum, qui in Vaticanis codicibus habentur, adjecto codicum numero in Eruditorum commodum.

Poetae Graeci.

  • item 1. Homeri Odyssea, cod. Vat. 906. in membrana, sed recens.
  • item 2. {4}{4}
    Odyssea cod. Vat. 24. in membrana, sed recens.
  • item 3. Odyssea cod. Vat. 25. chartaceus recens.
  • item 4. Ilias cod. Vat. 30. chartaceus.
  • item 5. Ilias cod. Vat. 29. chartaceus annorum circiter 400.
  • item 6. Hesiodi codd. Vat. 44. 50. 57. chartacei.
  • item 7. Euripidis codices Vaticani sunt recentes.
  • item 8. Sophoclis codd. Vat. 40. 44. 45. 46. 48. 49. omnes chartacei.
  • item 9. Aristophanis codd. Vat. 35. 917. 918. 921. omnes chartacei.

Historici Graeci.

  • item 10. Herodotus codd. Vat. 122. 123. chartacei.
  • item 11. Thucydides codd. 127. 991. 992. chartacei.
  • item 12. Xenophontis cod. Vat. 128. in membrana, 129. in membrana, codex antiquissimus.
  • item 13. Polybii cod. Vat. 124. in membrana, antiquissimus.
  • item 14. Diodori Siculi codd. Vat. 995. 996. chartacei.
  • item 15. Dionysii Halicarnassei codd. Vat. 133. 134. chartacei.
  • item 16. Dionis Cassii cod. Vat. 993. chartaceus. Dionis Cassii fragmentum in membrana antiquissimum num. 1228. unciali caractere.

Historici Latini.

  • item 17. Titus Livius cod. Vat. 3329. in membrana, antiquissimus. Item 1845. in membrana.
  • item 18. Cornelius Tacitus codd. Vat. 1863. 1864. in membrana, sed recentes.
  • item 19. Suetonius cod. Vat. 1860. in membrana, recens, 1904. in membrana recens, 2966. chartaceus, 3335. 3336. in membrana, recentes.
  • item 20. Quintus Curtius a codice Vaticano 1865. ad 1870. in membrana, sed recentes.
  • item 21. Sallustius codex Vaticanus 2955. in membrana, annorum circiter 500. Item 3325. in membrana, codex antiquissimus.
  • item 22. Justinus codex Vaticanus 4599. chartaceus.

Poetae Latini.

  • item 23. Virgilius cod. Vat. 3869. antiquissimus, in membrana. De hoc codice, quem non semel inspexi & evolvi, jam superius actum fuit.
  • item 24. Terentius cod. Vat. 3226. omnium antiquissimus, 3868. antiquissimus.
  • item 25. Ovidius a numero 1393. ad 1601. in membrana, 1604. antiquus.
  • item 26. Plautus cod. Vat. 5210. in membrana, recens.
  • item 27. Propertius codd. Vat. 3188. 3272. 3273. 3274. in membrana.
  • item 28. Statius cod. Vat. a numero 3278. qui est in membrana, antiquus, usque ad 3283.
  • item 29. Achilleïdos codd. Vat. 1618. 1663. in membrana.
  • item 30. Thebaïdos Libri XII. 1615. 1616. 1617. in membrana, antiqui.
  • item 31. Tibullus cod. Vat. 1609. qui est antiquus, in membrana, 1610. 1611. 2794. 3175. 3270. 3272. in membrana, sed recentes.
  • item 32. Persius cod. 2773. chartaceus, 2795. chartaceus, 2815. in membrana, 2816. 2818. 2819. 3173. recentes. 3291. in membrana. 3292. in membrana. 3305. in membrana, antiquissimus.
  • item 33. Juvenalis cod. Vat. 2766. in membrana, & a numero 2810. ad 2817.
  • item 34. Horatius codd. Vat. a numero 2765. qui est chartaceus usque ad 2777. qui est membranaceus, & a numero 3232. ad 3261.
  • item 35. Lucanus cod. Vat. 1619. in membrana, ad 1623. in membrana, antiquus, & a numero 2796. in membrana, antiquus, ad 2806. in membrana.
  • item 36. Catullus cod. Vat. 3269. chartaceus, 3272. in membrana, 3291. in membrana.