In Codicibus Montis-Cassini haec notavit D. B. de Montfaucon.

In codice Monasterii Montis-Cassini annorum circiter 400. aut paulo amplius.

• item 1. Necrologium ubi multorum Principum Neapolitanorum dies obitus annotantur.
• item 2. Deinceps vero Kalendarium amplum; & Regula S. Benedicti, & in fine formula recipiendi alicujus ad participationem bonorum operum; & postea sic habetur: Hic liber per plures annos fuit ex Monast. Caessinensi, & recuperatus & restitutus dicto Monasterio per Loysium de Raymo de Neapoli anno Domini 1506.
• item 3. Vita S. Josaphat Gallice annorum prope 400.
• item 4. Codex decimo saeculo conscriptus; ubi 1°. Regula S. Benedicti cum Commentariis Pauli Diaconi; Pauli Diaconi Epist. ad Carolum Regem; Gregorii Magni Epist. ad Castorium Ariminensem Episcopum; Constitutiones quaedam Montis-Cassini. Scriptus est liber Berthario Abbate saeculo nono. Hinc historia quomodo Sarraceni Ecclesiam B. Petri Apostoli depraedati sunt, & Cellas B. Benedicti igne cremaverunt. Edita in hist. Monasterii Montis-Cassini. Catalogus Summorum Pontificum prima manu usque ad Joannem X. quod tamen non concordat cum dicto superius quod liber sit scriptus Berthario Abbate qui martyrio adfectus est anno 884. Catalogus Imperatorum Romanorum. Catalogus Regum Longobardorum. Catalogus Comitum Capuae. Epitaphium Pauli Diaconi carminibus. Titulus in Catalogo Paparum est, Apostolici viri.
• item 5. In codice quodam Cassinensi qui undecimo saeculo exaratus est; ubi 1°. Regula S. Benedicti, & quaedam Constitutiones Cassinenses reperiuntur, habentur etiam Litaniae Sanctorum amplissimae in quibus haec notanda; in martyribus legitur S. Mercurius, Nicander & Martianus simul, in Virginibus Sancta Margarita & Sancta Aecaterina Ἀικατερίνη. Orationes multae, & inter alias eae quae dicuntur Domini Petri Ostiensis Episcopi. Capitula Ludouvihi (sic) Imperatoris. Epistola Pauli Diaconi ad Carolum Imperatorem.
  • item 1. In eodem codice reperiuntur imagines alibi depictae.
• item 6. In alio codice, cui titulus recentiore manu praefixus est: Liber anticimenon B. Bertharii Martyris Abbatis Cassinensis, de quaestionibus Veteris & Novi Testamenti, haec carmina leguntur:Bertharius Christi justus juramine sanctus.
  Presbyter hunc librum condere jussit amans.
  Has bene scripturas satagis hinc discere sanctas,
  Qui legis explora. Mystica quaeque tenet.
  Posce piis precibus necnon super astra tonantem,
  Ut famulo reddat praemia digna suo.
  Postea quem Abba servavit tempore longo.
  Et relegens semper doctus ab arte fuit.
  Tu quoque Discipule, sollerti mente recurre
  Illius ad scedas discere recta, vale.
• item 7. Codex autem est scriptus antiquiore manu, & ut ex carminibus patet tempore & jussu Bertharii.
• item 8. {216}{216}
  Codex undecimo saeculo scriptus Joannis Presbyteri de Musica antiqua & nova, cujus haec sunt prima Capitula. Incipit Micrologus, id est, brevis Sermo in Musica quomodo ex malleorum sonitu sit inventa per Platonem Philosophum. De sapientia Musicae artis, qualis debeat esse qui habere voluerit. Ut non in superbia se erigat qui ars Musicorum agere debeat. De Musica quomodo per B. Gregorium fuit primitus inventa. De Schola Cantorum quomodo in Sancta Romana Ecclesia modulariter constituit.In medio autem codicis legitur: In nomine Summae & Individuae Trinitatis incipit Micrologus, id est, brevis Sermo in Musica, editus a Domno Widone.
• item 9. Vocabularium insigne annorum circiter 700. Incipit: Abba Syre, Graece Pater, Latine genitor. Haec selectiora notavi:
• item 10. Abencat, eradicat.
• item 11. Abellus, Agnus recens natus.
• item 12. Abigellus, quod tollit rem, aut peculium alienum.
• item 13. Abita, insatiata.
• item 14. Abolla, Pallium Philosophorum.
• item 15. Aborreus, ab eo quod est orior.
• item 16. Abunda, panici & mellei folliculi.
• item 17. Abrotonum, nomen foeminae.
• item 18. Abpatruus, frater abavi.
• item 19. Acnonitus, qui nulli communicat.
• item 20. Acupita, vestis est acu texilis.
• item 21. Aerarium, Thesaurum; & vocatur Aerarium quia prius aes signatum ibi recondebatur, hoc olim in usu erat auro argentoque nondum signato, e quibus metallis quamvis facta postea fuisset pecunia, nomen aerarii permansit ab eo metallo unde pecunia initium sumpsit.
• item 22. Aenitores, Tubicines.
• item 23. Aesculus, genus arboris.
• item 24. Aganippe, fons est Boëtiae quae & Aonia dicitur.
• item 25. Agrippa, qui in pedes nascitur inversus quasi Aegripes.
• item 26. Ancile, Scutum quadrum.
• item 27. Ancilia, arma caelestia.
• item 28. Antigeni, Antegeniti.
• item 29. Antes, extremi ordines Vinearum.
• item 30. Aonia, Boëtia.
• item 31. Asbeston, Lapis Arcadiae qui semel accensus non extinguitur.
• item 32. Aripus, gladius falcatus.
• item 33. Arillator, id est, mercator.
• item 34. Ascer, sanguis cruor.
• item 35. Barium, urbem Italiae appellarunt conditores ejus expulsi ex Insula Barnae quae non longe est a Brundusio.
• item 36. Bucones, Garruli.
• item 37. Blasto, Cubicularius.
• item 38. Brunda, solida.
• item 39. Catela, Velum dicitur lingua Persarum.
• item 40. Candus, vestis Regia.
• item 41. Secunda manu 500. annorum.
• item 42. Emina vini habet uncias XVI.
• item 43. Emina olei habet uncias XII.
• item 44. Emina mellis habet uncias XXIIII.
• item 45. Emina est quaedam mensura medium sextarium continens ad emendum vinum vel annonam. Vel dicitur ab emendo, vel ab emi quod est dimidium.
• item 46. Emina appendit libram unam quae geminata sextarium facit. Emina habet dragmas 100.
• item 47. Ermulae, statuae sine manibus.
• item 48. Erilius, inferius.
• item 49. Erisibe, erugo & rubigo messium.
• item 50. Flamendialis, Sacerdos Jovis.
• item 51. Franci a quodam Duce proprio vocati putantur. Alii eos a feritate morum nuncupatos existimant. Sunt in illis mores inconditi, naturalis ferocitas animorum.
• item 52. Frumen, pars gulae unde frumenta & fruges a frumendo hoc est rescendo.
• item 53. Gabbarus, insulsus Barbarus.
• item 54. Herculaneus, Eunuchus.
• item 55. Mabrus, Mars.
• item 56. Parsavit, indicavit.
• item 57. Sacerdotes Gentilium Flamines dicebantur. Hi in capite habebant pileum in quo erat brevis Virga desuper habens laneum aliquid quod cum per aestum ferre non possent filum tantum capite ligare coeperunt: nam nudis penitus eos capitibus incedere nefas erat, unde a filo quo utebantur Flamines dicti sunt. Verum festis diebus filo deposito pileum imponebant pro Sacerdotii eminentia.
• item 58. Sandapila, feretrum, id est, locum ubi portantur gladiatores mortui, non in quo nobilium corpora, sed in quo plebeiorum, id est, damnatorum.
• item 59. Sacramenta sunt Baptismus & Chrisma, Corpus & Sanguis quae ob id Sacramenta dicuntur, quia sub tegumento corporalium rerum virtus divina secretium salutem eorumdem Sacramentorum operatur.
• item 60. Secunda manu 400. annorum.
• item 61. Scemata, Arenae ubi Athletae luctantur.
• item 62. Sextula bis assumpta duellem facit; ter vero staterem.
• item 63. Sextarius olei habet libras 2.
• item 64. Sextarius mellis habet libras 4.
• item 65. Sextarius est duarum librarum qui bis assumptus nominatur bilibris, quater fit Graeco nomine Coenix; quinquies complicatus quinarem, sive Gomor facit; adjice sextum, congium reddit: nam congium sex metitur sextariis; unde & sextarii nomen accepit. Sextarium vini habet duas libras & octo uncias, &c. ut supra; sextarium olei, ut supra.
• item 66. Sextans qui & sextas dictus quasi sexta, nam quatuor scrupulis constat, quae sic scribitur sex.
• item 67. Sextula appenditur quatuor scrupulis, sive quatuor senis siliquis. Quae ideo sextula vocatur quod bis sex uncia consumatur. Hanc vulgus aureum solidum vocant. Hujus tertiam partem ideo dicunt tremissem quod eumdem solidum faciat termissus.
• item 68. Scrupulus habet siliquas sex.
• item 69. Semiobolus habet siliquam unam & mediam.
• item 70. Siliqua habet nummos 250. 1. grana 4.
• item 71. Siliqua media habet nummos 125. 1. grana 2.
• item 72. Granum habet nummos 63.
• item 73. Granum dimidium habet nummos 33.
• item 74. Manus habet nummos 5.
• item 75. Codex scriptus anno 1434. in folio paucis focis: Statuta florida composita ab illo {217}{217}
  Seireno Ducale consilio Sacrae communitatis Venetiarum in libro praesenti descripta sunt ordinata. Quis observabit * lifanta fercula edet; & gloriam Domini possidebit perpetualem.
• item 76. Cum Leges & sacra Statuta Venetiarum per os Principis dici possint fore divinitus promulgata: appetitus noxios &c.
• item 77. Ego Andreas Dandulo Procurator Ecclesiae S. Marci in unam Summulam colligere ipsas, &c.
• item 78. Sic absolvitur liber: rescripta & completa sunt per me Fratrem Bernardum de Ivanis de Durasco gratia Dei & Apostolicae Sedis Episcopum Balacensem; nec non ad praesens Vicarium Generalem in spiritualibus & temporalibus Ecclesiae Coronensis, ad instantiam nobilissimi, ac prudentissimi viri Domini Ricardi de Clemona Canzelarii Coroni dignissimi 1434. die secunda Julii.
• item 79. Codex 400. annorum membr. primo Epist. Hieronymi ad Suniam & Fretelam. Hinc quaedam alia Hieronymi. Quintuplex Psalterium quinque columnis; duae sunt ad Hebraïcam veritatem, aliae duae ad Graeca exemplaria; in medioque eorum est textus Graecus Latinis literis conscriptus. Macarios o an ir os u poreuthi en vuli asevon Ke en odo amartolon uk esti.