Bates, David (éd.), Regesta Regum Anglo-Normannorum. The Acta of William I (1066-1087), Oxford, Clarendon Press, 1998.
Becker, Julia (éd.), Documenti latini e greci del conte Ruggero I di Calabria e Sicilia, Rome, Viella (Ricerche dell’Istituto storico germanico di Roma, vol. 9), 2013.
Brühl, Carlrichard (éd.), Rogerii II. Regis diplomata latina, Cologne-Vienne, Böhlau (Codex Diplomaticus Regni Siciliae. Series prima, Diplomata regum et principum e gente Normannorum, vol. II, 1), 1987.
Eadmer, The Life of St Anselm, archbishop of Canterbury, Richard William Southern (éd. et trad.), Londres, T. Nelson, 1962.
Enzensberger, Horst (éd.), Guillelmi Regis Diplomata, Cologne-Vienne, Böhlau (Codex Diplomaticus Regni Siciliae. Series prima, Diplomata regum et principum e gente Normannorum, vol. III), 1996.
Johnson, Charles et Cronne, Henry Alfred (éd.), Regesta regum Anglo-Normannorum. II. Regesta Henrici Primi (1100-1135), Oxford, Clarendon Press, 1956.
Ménager, Léon-Robert (éd.), Actes des ducs normands d’Italie (1046-1127). I. Les premiers ducs (1046-1087), Bari, Grafica Bigiemme (Società di storia patria per la Puglia. Documenti e Monografie, vol. 45), 1981.
Malaterra, Geoffroi, De rebus gestis Rogerii Calabriae et Siciliae comitis et Roberti Guiscardi Ducis fratris eius, Ernesto Pontieri (éd.), Bologne, N. Zanichelli (Rerum Italicarum Scriptores, vol. 5, 1), 1927.
Pratesi, Alessandro (éd.), Carte latine di abbazie calabresi provenienti dall’Archivio Aldobrandini, Cité du Vatican, Biblioteca apostolica vaticana (Studi e testi, vol. 197), 1958.
Robinson, Gertrude (éd.), History and Cartulary of the Greek monastery of S. Anastasius and S. Elias of Carbone, t. I, History, Rome, Pontificium Institutum Studiorum Orientalium (Orientalia Christiana, vol. XI, 5, fasc. 44), 1928, p. 271-352, et t. II en 2 vol., Cartulary, Rome, Pontificium Institutum Studiorum Orientalium (Orientalia Christiana, vol. XV, 2, fasc. 53, et vol. XIX, 1, fasc. 62), 1929-1930, p. 121-276 (vol. 1) et p. 5-200 (vol. 2).
Rognoni, Cristina (éd.), Les actes privés grecs de l’Archivo Ducal de Medinaceli (Tolède). I. Les monastères de Saint-Pancrace de Briatico, de Saint-Philippe-de-Bojôannès, et de Saint-Nicolas-des-Drosi (Calabre, XIe-XIIe siècles), Paris, Association Pierre Belon (Textes, documents, études sur le monde byzantin, néohellénique et balkanique, vol. 7), 2004.
Sulpice Sévère, Vie de saint Martin. II. Texte, Jacques Fontaine (éd. et trad.), Paris, Éditions du Cerf (Sources chrétiennes, 134), 1968.
Trinchera, Francesco (éd.), Syllabus Graecarum Membranarum…, Naples, J. Cataneo, 1865.
Zielinski, Herbert (éd.), Tancredi et Willelmi III regum diplomata, Cologne-Vienne, Böhlau (Codex Diplomaticus Regni Siciliae. Series prima, Diplomata regum et principum e gente Normannorum, vol. V), 1982.
Sources
Bates, David (éd.), Regesta Regum Anglo-Normannorum. The Acta of William I (1066-1087), Oxford, Clarendon Press, 1998.
Becker, Julia (éd.), Documenti latini e greci del conte Ruggero I di Calabria e Sicilia, Rome, Viella (Ricerche dell’Istituto storico germanico di Roma, vol. 9), 2013.
Brühl, Carlrichard (éd.), Rogerii II. Regis diplomata latina, Cologne-Vienne, Böhlau (Codex Diplomaticus Regni Siciliae. Series prima, Diplomata regum et principum e gente Normannorum, vol. II, 1), 1987.
Eadmer, The Life of St Anselm, archbishop of Canterbury, Richard William Southern (éd. et trad.), Londres, T. Nelson, 1962.
Enzensberger, Horst (éd.), Guillelmi Regis Diplomata, Cologne-Vienne, Böhlau (Codex Diplomaticus Regni Siciliae. Series prima, Diplomata regum et principum e gente Normannorum, vol. III), 1996.
Johnson, Charles et Cronne, Henry Alfred (éd.), Regesta regum Anglo-Normannorum. II. Regesta Henrici Primi (1100-1135), Oxford, Clarendon Press, 1956.
Ménager, Léon-Robert (éd.), Actes des ducs normands d’Italie (1046-1127). I. Les premiers ducs (1046-1087), Bari, Grafica Bigiemme (Società di storia patria per la Puglia. Documenti e Monografie, vol. 45), 1981.
Malaterra, Geoffroi, De rebus gestis Rogerii Calabriae et Siciliae comitis et Roberti Guiscardi Ducis fratris eius, Ernesto Pontieri (éd.), Bologne, N. Zanichelli (Rerum Italicarum Scriptores, vol. 5, 1), 1927.
Pratesi, Alessandro (éd.), Carte latine di abbazie calabresi provenienti dall’Archivio Aldobrandini, Cité du Vatican, Biblioteca apostolica vaticana (Studi e testi, vol. 197), 1958.
Robinson, Gertrude (éd.), History and Cartulary of the Greek monastery of S. Anastasius and S. Elias of Carbone, t. I, History, Rome, Pontificium Institutum Studiorum Orientalium (Orientalia Christiana, vol. XI, 5, fasc. 44), 1928, p. 271-352, et t. II en 2 vol., Cartulary, Rome, Pontificium Institutum Studiorum Orientalium (Orientalia Christiana, vol. XV, 2, fasc. 53, et vol. XIX, 1, fasc. 62), 1929-1930, p. 121-276 (vol. 1) et p. 5-200 (vol. 2).
Rognoni, Cristina (éd.), Les actes privés grecs de l’Archivo Ducal de Medinaceli (Tolède). I. Les monastères de Saint-Pancrace de Briatico, de Saint-Philippe-de-Bojôannès, et de Saint-Nicolas-des-Drosi (Calabre, XIe-XIIe siècles), Paris, Association Pierre Belon (Textes, documents, études sur le monde byzantin, néohellénique et balkanique, vol. 7), 2004.
Sulpice Sévère, Vie de saint Martin. II. Texte, Jacques Fontaine (éd. et trad.), Paris, Éditions du Cerf (Sources chrétiennes, 134), 1968.
Trinchera, Francesco (éd.), Syllabus Graecarum Membranarum…, Naples, J. Cataneo, 1865.
Zielinski, Herbert (éd.), Tancredi et Willelmi III regum diplomata, Cologne-Vienne, Böhlau (Codex Diplomaticus Regni Siciliae. Series prima, Diplomata regum et principum e gente Normannorum, vol. V), 1982.
Littérature secondaire
Breccia, Gastone, « Il sigillion nella prima età normanna. Documento pubblico e semipubblico nel Mezzogiorno ellenofono (1070-1127) », Quellen und Forschungen aus Italienischen Archiven und Bibliotheken, 79, 1999, p. 1-27.
Carocci, Sandro, « Angararii e franci. Il villanaggio meridionale », in Studi in margine all’edizione della Platea di Luca arcivescovo di Cosenza (1203-1227), Errico Cuozzo et Jean-Marie Martin (éd.), Avellino, E. Sellino, 2009, p. 205-241.
Fodale, Salvatore, Comes et Legatus Siciliae. Sul privilegio di Urbano II e la pretesa Apostolica Legazia dei Normanni di Sicilia, Palerme, U. Manfredi (Università di Palermo. Istituto di Storia medioevale. Studi, 2), 1970, rééd. in Id., L’Apostolica Legazia e altri studi su Stato e Chiesa, Messine, Sicania (Historica, 5), 1991.
Isaïa, Marie-Céline et Granier, Thomas (éd.), Normes et hagiographie dans l’Occident latin (Ve-XVIe siècles). Actes du colloque international de Lyon, 4-6 octobre 2010, Turnhout, Brepols (Hagiologia, 9), 2014.
Kaplan, Michel, « Empire et nations à Byzance du Ve au XIe siècle », in Nation et nations au Moyen Âge. Actes du 44e Congrès de la SHMESP (Société des Historiens Médiévistes de l’Enseignement Supérieur Public), Prague, 23-26 mai 2013, Paris, Publications de la Sorbonne (Histoire ancienne et médiévale, 130), 2014, p. 151-163.
Nef, Annliese, Conquérir et gouverner la Sicile islamique aux XIe et XIIe siècles, Rome, École française de Rome (Bibliothèque des Écoles françaises d’Athènes et de Rome, fasc. 346), 2011.
Nef, Annliese, « Imaginaire impérial, empire et œcuménisme religieux : quelques réflexions depuis la Sicile des Hauteville », Cahiers de Recherches Médiévales et Humanistes, 24, 2012, p. 227-249.
Nef, Annliese, « Annick Peters-Custot, Les Grecs de l’Italie méridionale post-byzantine (IXe-XIVe siècle). Une acculturation en douceur [préf. Jean-Marie Martin] », Cahiers de civilisation médiévale, 56-4 (fasc. 224), 2013, p. 412-414.
Peters-Custot, Annick, Les Grecs de l’Italie méridionale post-byzantine. Une acculturation en douceur (IXe-XIVe siècle), Rome, École française de Rome (Collection de l’École française de Rome, 420), 2009.
Peters-Custot, Annick, « L’anthroponymie italo-grecque : Calabre, Basilicate méridionale et Tarente (975-1200) », in L’héritage byzantin en Italie. II. Les cadres juridiques et sociaux et les institutions publiques, Jean-Marie Martin, Annick Peters-Custot et Vivien Prigent (éd.), Rome, École française de Rome (Collection de l’École française de Rome, 461), 2012, p. 187-206.
Peters-Custot, Annick, Bruno en Calabre. Histoire d’une fondation monastique dans l’Italie normande : S. Maria de Turri et S. Stefano del Bosco, Rome, École française de Rome (Collection de l’École française de Rome, 489), 2014a.
Peters-Custot, Annick, « Les plateae calabraises d’époque normande : une source pour l’histoire économique et sociale de la Calabre byzantine ? », Cahiers de Recherches Médiévales et Humanistes, 28, 2014b, p. 389-408.
Peters-Custot, Annick, « Grecs et Byzantins dans les sources latines de l’Italie (VIIIe-XIIIe siècles) », in Nation et nations au Moyen Âge. Actes du 44e Congrès de la SHMESP (Société des Historiens Médiévistes de l’Enseignement Supérieur Public), Prague, 23-26 mai 2013, Paris, Publications de la Sorbonne (Histoire ancienne et médiévale, 130), 2014c, p. 181-191.